از نشانه‌های کرم او یکی اینکه است که به وسیله قلم آدمی را صاحب علم و دانش کرد، پس قلم چیزی جز وسیله نیست. آیا اگر بنا بود که دیوار چیزی بیاموزد آیا می‌توانست چنین شود! آیا بدان سبب نیست که دیوار برای آموختن اهلیت ندارد! به همین گونه هر چه آدمی در میدانهای علم و دانش پیشتر رود، لازم است که خشوع و تواضع او در برابر پروردگارش افزونتر شود، و همچون فرعونهای مال و ثروت نباشد که در زمین به سرکشی و فساد مشغول‌اند.تا اینجای سوره دو «اقرأ» وجود دارد که هرکدام زیرمجموعه‌ای دارند و تا اینجا چند صفت برای خدا شمرده شده است.
آفریدگاری.
۲٫ پروردگاری.
۳٫ آموزگاری.
اینها مفاهیم مترتب بر هم است.
اگر انسان از آموزگاری خدا فراری است، برای این است که او را پروردگار نمی‌داند، چون آموزگاری از شئون پروردگاری است، و اگر او را پروردگار نمی‌داند، چون از لازمه آفریدگاری غافل است.خدا می‌فرماید:
اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ (١)
بخوان با نام پروردگاری که تو را خلق کرد. (این خدای آفریدگار است) اما ربی استکه آفریدگار است، چون:
خَلَقَ الإنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ (٢)
پروردگاریش در این است که از علق می‌آفریند، یعنی مفهوم آفریدگاری مفهومی است که پروردگاری را به دنبال دارد و از آن جدا نمی‌شود، چون پرودگار است، آموزگار هم هست.
لذا می‌فرماید:
اقْرَأْ وَرَبُّکَ الأکْرَمُ (٣)
بخوان و پروردگار تو کریم‌ترین است.
این اکرمیت پروردگار توست که تعلیم به قلم داده و تو را مکلف به خواندن کرده است. این جایی برای فرار ندارد.
اما با وجود همه اینها انسان در مقابل قرآن پذیرش ندارد
آفریدگاری.
۲٫ پروردگاری.
۳٫ آموزگاری.
اینها مفاهیم مترتب بر هم است.
اگر انسان از آموزگاری خدا فراری است، برای این است که او را پروردگار نمی‌داند، چون آموزگاری از شئون پروردگاری است، و اگر او را پروردگار نمی‌داند، چون از لازمه آفریدگاری غافل است.خدا می‌فرماید:
اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ (١)
بخوان با نام پروردگاری که تو را خلق کرد. (این خدای آفریدگار است) اما ربی استکه آفریدگار است، چون:
خَلَقَ الإنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ (٢)
پروردگاریش در این است که از علق می‌آفریند، یعنی مفهوم آفریدگاری مفهومی است که پروردگاری را به دنبال دارد و از آن جدا نمی‌شود، چون پرودگار است، آموزگار هم هست.
لذا می‌فرماید:
اقْرَأْ وَرَبُّکَ الأکْرَمُ (٣)
بخوان و پروردگار تو کریم‌ترین است.
این اکرمیت پروردگار توست که تعلیم به قلم داده و تو را مکلف به خواندن کرده است. این جایی برای فرار ندارد.
اما با وجود همه اینها انسان در مقابل قرآن پذیرش ندارد
