maxin
Well-known member
برای اكثر مردم بهار فصلی زیبا و دلپذیر است. اما اگر هربار كه این فصل فرا می رسد دچار خارش و اشكریزش شوید و دیگران مرتباً از شما بپرسند كه چرا چشمتان قرمز شده است احتمالاً بهار برایتان چندان خوشایند نخواهد بود.
آلرژی های چشمی یكی از شایعترین علت های مراجعه به چشم پزشك است بطور متوسط از هر ۱۰ تا ۱۵ نفر یك نفر در طول عمر خود دچار علائم حساسیت های چشمی می شود. علائم آلرژی چشمی در افراد مختلف متفاوت است و طیف وسیعی از علائم از سوزش و خارش خفیف تا علائم شدید و آزار دهنده و گاه خطرناك را در برمی گیرد. به علاوه، حساسیت های چشمی اغلب با سایر علائم آلرژی مثل تب یونجه (آبریزش از بینی) و حساسیت های پوستی (مثل درماتیت آتوپیك) همرا است. گرده گل ها و گیاهان، مو و كرك و پر حیوانات، داروها و لوازم آرایش نقش اساسی را در ایجاد آلرژی چشمی دارند. البته گاهی اوقات هم تحریك چشم ناشی از مواد محرك (مثل دود سیگار یا گرد و غبار) علائمی ایجاد می كند كه با آلرژی چشمی اشتباه می شود.
● چرا چشم درگیر واكنش های آلرژیك می شود؟
چشم دریچه ای به جهان خارج است. وقتی چشم ها باز هستند ملتحمه در تماس مستقیم با مواد حساسیت زای موجود در هواست. ملتحمه كه بافت پوششی مخاطی قسمت جلوی كره چشم و سطح داخلی پلك هاست یك سد دفاعی در برابر محیط خارج است. در ملتحمه تعداد زیادی رگ، سلول های ایمنی و مواد دفاعی وجود دارد كه باعث حفاظت لایه های داخلی تر كره چشم در برابر عفونت ها و عوامل بیگانه می شود. به علاوه اشك چشم نیز دارای سلول ها و عوامل ایمنی می باشد كه به دفاع در برابر عوامل خارجی كمك می كند بنابراین بسیاری از واكنش های دفاعی در جلوی كره چشم در سطح ملتحمه اتفاق می افتد. هرگاه كنترل طبیعی این واكنش های دفاعی به هم بخورد و یا واكنش های دفاعی به جای عوامل بیگانه در برابر عوامل خودی اتفاق بیافتد واكنش های حساسیتی ایجاد می شود. مهمترین عوامل ایجاد واكنش های حساسیتی ماده ای به نام "هیستامین" است كه از گروهی از سلول های ایمنی به نام "ماست سل ها" می شود. هیستامین باعث ایجاد خارش می شود. به علاوه هیستامین موجب گشاد شدن رگ های موجود در ملتحمه می شود و همین امر باعث می شود كه چشم قرمز به نظر برسد. البته به جز هیستامین مواد دیگری نیز می توانند در واكنش های آلرژیك دخیل باشند اما هیستامین مهمترین واسطه ایجاد علائم حساسیت است.
● چه افرادی بیشتر درگیر حساسیت چشمی می شوند؟
اصولاً واكنش های حساسیتی در افراد جوان (سن زیر ۳۰ سال) شایع تر است. به علاوه احتمال بروز آلرژی در كسانی كه سابقه حساسیت قبلی داشته اند و یا در خانواده آن ها بیماری های آلرژیك وجود دارد بیشتر است. بخصوص افرادی كه آلرژی هایی از نوع تب یونجه (آبریزش از بینی حساسیتی) یا آلرژی پوستی (درماتیت آتوپیك) دارند بسیار مستعد ابتلا به حساسیت های چشمی هستند.
● آلرژی چشمی چه علامت هایی ایجاد می كند؟
همانطور كه گفته شد واسطه اصلی ایجاد علائم آلرژی هیستامین است. ترشح هیستامین در ملتحمه باعث بروز خارش، سوزش و اشكریزش می شود. همچنین هیستامین با گشاد كردن رگ ها باعث می شود كه چشم قرمز و پرخون بنظر برسد. به علاوه این ماده موجب می شود كه مقداری مایع از رگ ها به داخل بافت ملتحمه و پلك نشست كند در این حالت تورم پلك ایجاد می شود. ممكن است پلك ها آنقدر متورم شوند كه فرد حتی نتواند چشم هایش را باز كند. تجمع مایع در ملتحمه باعث می شود كه ملتحمه ظاهر آبی پیدا كند، به علاوه گاهی اوقات تجمع مایع در ملتحمه آنقدر زیاد است كه ملتحمه از سطح چشم فاصله می گیرد و از داخل شكاف پلكی بیرون می زند و شبیه یك كهیر یا تاول بزرگی می شود. گاهی اوقات بخصوص وقتی قرنیه نیز درگیر حساسیت شده باشد حساسیت به نور ایجاد می شود.
آلرژی چشمی معمولاً هر دو چشم را درگیر می كند، اما گاهی علائم حساسیت فقط در یك چشم بروز می كند، بخصوص وقتی كه یك ذره حساسیت زا وارد چشم شود و فرد چشم مبتلا را بخاراند ممكن است شدت علائم در این چشم خیلی بیشتر از چشم مقابل باشد.
در زیر به انواع بیماری های آلرژیك چشمی اشاره شده است.
● ورم ملتحمه آلرژیك (Allergic conjunctivitis)
مالیدن چشمی كه می خارد یك واكنش طبیعی است اما مالیدن چشم ها باعث آزاد شدن مقادیر بیشتر هیستامین و سایر واسطه های آلرژی می شود و در نتیجه موجب بدتر شدن علائم حساسیت می گردد. پس سعی كنید تا جایی كه امكان دارد چشم ها را نمالید.
ورم ملتحمه یا كنژتكتیوبت شایع ترین شكل حساسیت چشمی است. این بیماری اغلب در اثر حساسیت به گرده گل ها و گیاهان ایجاد می شود، به همین علت در فصل بهار شایع تر است؛ اما در افرادی كه به گرد و خاك خانگی، كپك ها، مو و پر حیوانات یا مواد شیمیایی یا داروهای خاص حساسیت دارند ممكن است علائم حساسیت در هر فصلی از سال ایجاد شود. كنژنكتیوبت آلرژیك فصلی اغلب با آبریزش از بینی همراه است.
علائم مهم كنژتكتیویت آلرژیك عبارتند از: خارش و سوزش و قرمزی چشم ها، اشكریزش و ترشحات آبكی و تورم پلك و ملتحمه. از آنجا كه اكثر علائم حاد بیماری ناشی از آزاد شدن هیستامین در بافت ملتحمه است، درمان انتخابی این علائم استفاده از قطره های چشمی آنتی هیستامین است جهت پیشگیری از بروز این علائم می توان از قطره های پایدار كننده ماست سل ها استفاده كرد (در مورد این داروها در زیر توضیح خواهیم داد). همچنین در موارد حساسیت خیلی شدید می توان با نظر چشم پزشك از قطره های استروئیدی برای مدت كوتاهی استفاده كرد. شربت ها و قرص های آنتی هیستامین معمولاً روی علائم چشمی بیمار چندان مؤثر نیستند اما برای كنترل آبریزش از بینی و علائم پوستی حساسیت بكار می روند.
مالیدن چشمی كه می خارد یك واكنش طبیعی است اما مالیدن چشم ها باعث آزاد شدن مقادیر بیشتر هیستامین و سایر واسطه های آلرژی می شود و در نتیجه موجب بدتر شدن علائم حساسیت می گردد. پس سعی كنید تا جایی كه امكان دارد چشم ها را نمالید.
● ورم ملتحمه همراه با درماتیت آتوپیك (Atopic dermatitis)
درماتیت آتوپیك نوعی حساسیت شدید پوستی است كه با خارش شدید همراه است و اغلب در بچه ها و نوجوانان تظاهر می كند. علائم چشمی این بیماری معمولاً نوجوانان و جوانان بخصوص پسرها را درگیر می كند. علامت چشمی اصلی این بیماری خارش شدید و قرمزی پلك هاست. چشم ها ترشحات فراوان دارند و پلك ها حالت پوسته پوسته و دلمه بسته پیدا می كنند. پلك ها ضخیم و سفت می شوند گاهی حساسیت به نور ایجاد می شود. این بیماری در صورت درمان نامناسب به علت خارش مزمن و خراش مكرر سطح قرنیه توسط سطح ناهموار پلك ها، باعث ایجاد لك قرنیه و تاری دید می گردد.
گاهی اوقات مصرف برخی مواد غذایی حساسیت زا مثل تخم مرغ، آجیل، توت فرنگی، گوجه فرنگی، بادنجان، ادویه ها، شیر و ماهی ممكن است باعث بدتر شدن علائم پوستی و چشمی درماتیت آتوپیك شود. در این حالت حذف این مواد از رژیم غذایی به كنترل بیماری كمك می كند. به علاوه مواد حساسیت زای موجود در هوا مثل گرد و خاك خانگی، كپك ها، مو و پرز حیوانات نیز می تواند باعث شدیدتر شدن علائم در افراد مبتلا شود.
پایه اصلی درمان این بیماری استفاده از آنتی هیستامین های خوراكی قوی است برای كنترل خارش است. استفاده از قطره های آنتی هیستامین، قطره های پایدار كننده ماست سل ها و در موارد شدید دوره های كوتاه مدت قطره های استروئیدی می تواند به كنترل علائم چشمی كمك كند.
گاهی اوقات یك عفونت میكروبی پلك ها در زمینه درماتیت آتوپیك ایجاد می شود كه باعث بدتر شدن خارش و سایر علائم چشمی می شود. در این حالت درمان عفونت با استفاده از قطره ها و پمادهای آنتی بیوتیك و شستشوی مكرر پلك ها می تواند به رفع عفونت و بهتر شدن علائم كمك كند.
علائم چشمی درماتیت آتوپیك ممكن است فرد را سال ها درگیر كند. به علاوه در افراد مبتلا به این بیماری احتمال ایجاد آب مروارید (كاتاراكت) و لك قرنیه بیشتر از افراد عادی است به همین دلایل این افراد باید مرتباً تحت نظر چشم پزشك باشند.
آلرژی های چشمی یكی از شایعترین علت های مراجعه به چشم پزشك است بطور متوسط از هر ۱۰ تا ۱۵ نفر یك نفر در طول عمر خود دچار علائم حساسیت های چشمی می شود. علائم آلرژی چشمی در افراد مختلف متفاوت است و طیف وسیعی از علائم از سوزش و خارش خفیف تا علائم شدید و آزار دهنده و گاه خطرناك را در برمی گیرد. به علاوه، حساسیت های چشمی اغلب با سایر علائم آلرژی مثل تب یونجه (آبریزش از بینی) و حساسیت های پوستی (مثل درماتیت آتوپیك) همرا است. گرده گل ها و گیاهان، مو و كرك و پر حیوانات، داروها و لوازم آرایش نقش اساسی را در ایجاد آلرژی چشمی دارند. البته گاهی اوقات هم تحریك چشم ناشی از مواد محرك (مثل دود سیگار یا گرد و غبار) علائمی ایجاد می كند كه با آلرژی چشمی اشتباه می شود.
● چرا چشم درگیر واكنش های آلرژیك می شود؟
چشم دریچه ای به جهان خارج است. وقتی چشم ها باز هستند ملتحمه در تماس مستقیم با مواد حساسیت زای موجود در هواست. ملتحمه كه بافت پوششی مخاطی قسمت جلوی كره چشم و سطح داخلی پلك هاست یك سد دفاعی در برابر محیط خارج است. در ملتحمه تعداد زیادی رگ، سلول های ایمنی و مواد دفاعی وجود دارد كه باعث حفاظت لایه های داخلی تر كره چشم در برابر عفونت ها و عوامل بیگانه می شود. به علاوه اشك چشم نیز دارای سلول ها و عوامل ایمنی می باشد كه به دفاع در برابر عوامل خارجی كمك می كند بنابراین بسیاری از واكنش های دفاعی در جلوی كره چشم در سطح ملتحمه اتفاق می افتد. هرگاه كنترل طبیعی این واكنش های دفاعی به هم بخورد و یا واكنش های دفاعی به جای عوامل بیگانه در برابر عوامل خودی اتفاق بیافتد واكنش های حساسیتی ایجاد می شود. مهمترین عوامل ایجاد واكنش های حساسیتی ماده ای به نام "هیستامین" است كه از گروهی از سلول های ایمنی به نام "ماست سل ها" می شود. هیستامین باعث ایجاد خارش می شود. به علاوه هیستامین موجب گشاد شدن رگ های موجود در ملتحمه می شود و همین امر باعث می شود كه چشم قرمز به نظر برسد. البته به جز هیستامین مواد دیگری نیز می توانند در واكنش های آلرژیك دخیل باشند اما هیستامین مهمترین واسطه ایجاد علائم حساسیت است.
● چه افرادی بیشتر درگیر حساسیت چشمی می شوند؟
اصولاً واكنش های حساسیتی در افراد جوان (سن زیر ۳۰ سال) شایع تر است. به علاوه احتمال بروز آلرژی در كسانی كه سابقه حساسیت قبلی داشته اند و یا در خانواده آن ها بیماری های آلرژیك وجود دارد بیشتر است. بخصوص افرادی كه آلرژی هایی از نوع تب یونجه (آبریزش از بینی حساسیتی) یا آلرژی پوستی (درماتیت آتوپیك) دارند بسیار مستعد ابتلا به حساسیت های چشمی هستند.
● آلرژی چشمی چه علامت هایی ایجاد می كند؟
همانطور كه گفته شد واسطه اصلی ایجاد علائم آلرژی هیستامین است. ترشح هیستامین در ملتحمه باعث بروز خارش، سوزش و اشكریزش می شود. همچنین هیستامین با گشاد كردن رگ ها باعث می شود كه چشم قرمز و پرخون بنظر برسد. به علاوه این ماده موجب می شود كه مقداری مایع از رگ ها به داخل بافت ملتحمه و پلك نشست كند در این حالت تورم پلك ایجاد می شود. ممكن است پلك ها آنقدر متورم شوند كه فرد حتی نتواند چشم هایش را باز كند. تجمع مایع در ملتحمه باعث می شود كه ملتحمه ظاهر آبی پیدا كند، به علاوه گاهی اوقات تجمع مایع در ملتحمه آنقدر زیاد است كه ملتحمه از سطح چشم فاصله می گیرد و از داخل شكاف پلكی بیرون می زند و شبیه یك كهیر یا تاول بزرگی می شود. گاهی اوقات بخصوص وقتی قرنیه نیز درگیر حساسیت شده باشد حساسیت به نور ایجاد می شود.
آلرژی چشمی معمولاً هر دو چشم را درگیر می كند، اما گاهی علائم حساسیت فقط در یك چشم بروز می كند، بخصوص وقتی كه یك ذره حساسیت زا وارد چشم شود و فرد چشم مبتلا را بخاراند ممكن است شدت علائم در این چشم خیلی بیشتر از چشم مقابل باشد.
در زیر به انواع بیماری های آلرژیك چشمی اشاره شده است.
● ورم ملتحمه آلرژیك (Allergic conjunctivitis)
مالیدن چشمی كه می خارد یك واكنش طبیعی است اما مالیدن چشم ها باعث آزاد شدن مقادیر بیشتر هیستامین و سایر واسطه های آلرژی می شود و در نتیجه موجب بدتر شدن علائم حساسیت می گردد. پس سعی كنید تا جایی كه امكان دارد چشم ها را نمالید.
ورم ملتحمه یا كنژتكتیوبت شایع ترین شكل حساسیت چشمی است. این بیماری اغلب در اثر حساسیت به گرده گل ها و گیاهان ایجاد می شود، به همین علت در فصل بهار شایع تر است؛ اما در افرادی كه به گرد و خاك خانگی، كپك ها، مو و پر حیوانات یا مواد شیمیایی یا داروهای خاص حساسیت دارند ممكن است علائم حساسیت در هر فصلی از سال ایجاد شود. كنژنكتیوبت آلرژیك فصلی اغلب با آبریزش از بینی همراه است.
علائم مهم كنژتكتیویت آلرژیك عبارتند از: خارش و سوزش و قرمزی چشم ها، اشكریزش و ترشحات آبكی و تورم پلك و ملتحمه. از آنجا كه اكثر علائم حاد بیماری ناشی از آزاد شدن هیستامین در بافت ملتحمه است، درمان انتخابی این علائم استفاده از قطره های چشمی آنتی هیستامین است جهت پیشگیری از بروز این علائم می توان از قطره های پایدار كننده ماست سل ها استفاده كرد (در مورد این داروها در زیر توضیح خواهیم داد). همچنین در موارد حساسیت خیلی شدید می توان با نظر چشم پزشك از قطره های استروئیدی برای مدت كوتاهی استفاده كرد. شربت ها و قرص های آنتی هیستامین معمولاً روی علائم چشمی بیمار چندان مؤثر نیستند اما برای كنترل آبریزش از بینی و علائم پوستی حساسیت بكار می روند.
مالیدن چشمی كه می خارد یك واكنش طبیعی است اما مالیدن چشم ها باعث آزاد شدن مقادیر بیشتر هیستامین و سایر واسطه های آلرژی می شود و در نتیجه موجب بدتر شدن علائم حساسیت می گردد. پس سعی كنید تا جایی كه امكان دارد چشم ها را نمالید.
● ورم ملتحمه همراه با درماتیت آتوپیك (Atopic dermatitis)
درماتیت آتوپیك نوعی حساسیت شدید پوستی است كه با خارش شدید همراه است و اغلب در بچه ها و نوجوانان تظاهر می كند. علائم چشمی این بیماری معمولاً نوجوانان و جوانان بخصوص پسرها را درگیر می كند. علامت چشمی اصلی این بیماری خارش شدید و قرمزی پلك هاست. چشم ها ترشحات فراوان دارند و پلك ها حالت پوسته پوسته و دلمه بسته پیدا می كنند. پلك ها ضخیم و سفت می شوند گاهی حساسیت به نور ایجاد می شود. این بیماری در صورت درمان نامناسب به علت خارش مزمن و خراش مكرر سطح قرنیه توسط سطح ناهموار پلك ها، باعث ایجاد لك قرنیه و تاری دید می گردد.
گاهی اوقات مصرف برخی مواد غذایی حساسیت زا مثل تخم مرغ، آجیل، توت فرنگی، گوجه فرنگی، بادنجان، ادویه ها، شیر و ماهی ممكن است باعث بدتر شدن علائم پوستی و چشمی درماتیت آتوپیك شود. در این حالت حذف این مواد از رژیم غذایی به كنترل بیماری كمك می كند. به علاوه مواد حساسیت زای موجود در هوا مثل گرد و خاك خانگی، كپك ها، مو و پرز حیوانات نیز می تواند باعث شدیدتر شدن علائم در افراد مبتلا شود.
پایه اصلی درمان این بیماری استفاده از آنتی هیستامین های خوراكی قوی است برای كنترل خارش است. استفاده از قطره های آنتی هیستامین، قطره های پایدار كننده ماست سل ها و در موارد شدید دوره های كوتاه مدت قطره های استروئیدی می تواند به كنترل علائم چشمی كمك كند.
گاهی اوقات یك عفونت میكروبی پلك ها در زمینه درماتیت آتوپیك ایجاد می شود كه باعث بدتر شدن خارش و سایر علائم چشمی می شود. در این حالت درمان عفونت با استفاده از قطره ها و پمادهای آنتی بیوتیك و شستشوی مكرر پلك ها می تواند به رفع عفونت و بهتر شدن علائم كمك كند.
علائم چشمی درماتیت آتوپیك ممكن است فرد را سال ها درگیر كند. به علاوه در افراد مبتلا به این بیماری احتمال ایجاد آب مروارید (كاتاراكت) و لك قرنیه بیشتر از افراد عادی است به همین دلایل این افراد باید مرتباً تحت نظر چشم پزشك باشند.