گزارشی از اهمیت توجه به حوزه کسب و کار دارویی؛
راهاندازی اولین رشته MBA دارویی در دانشگاه آزاد اسلامی
جهان امروز، جهان تغییر و تحول است. در چنین شرایطی افراد موفق و مدیران آیندهنگر به دنبال راهحلی برای تطبیق با این شرایط هستند.
از لحاظ علمی نیز فشارهای تکنولوژیک، اقتصادی و... با هم ترکیب شدهاند تا سازمانها را مجبور به تفکر و توجه به پتانسیلهای موجود به صورت کلی و به آموزش بهطور خاص کنند.امروزه صنعت داروسازی از کلیدیترین و بزرگترین صنایع جهانی محسوب میشود، به طوری که یکی از معیارهای مهم توسعهیافتگی کشورها در اختیار داشتن چنین صنعتی است. صنعت دارو یکی از صنایع استراتژیک است که نقش بسیار مهمی در امنیت و سلامت جامعه ایفا میکند و همواره مورد توجه سیاستگذاران و اقتصاددانان بوده است.نکته حائز اهمیت اینکه در چند دهه گذشته، مدیریت، یک صنعت پیوسته در حال تغییر بوده و شرایط مختلف و پرنوسانی را طی کرده، بنابراین در جایجای این صنعت نیاز به مدیران کیفی و کمی احساس شده؛ نیاز به مدیران ارشدی که علیرغم قابلیتهای فراوان فاصله چندانی با مدیران شرکتهای بزرگ جهان نداشته باشند. در این راستا ارتقای سطح دانش و مهارت مدیران شاغل در این صنعت، یکی از مهمترین و بزرگترین دغدغههای سهامداران و مسوولان این حوزه محسوب میشود. با توجه به این نیاز تنها برخی از دانشگاههای سراسر کشور اعم از دولتی و آزاد اقدام به برگزاری دورههای آموزشی و پرورش مدیران حرفهای کسب و کار در حوزه داروسازی کردهاند. این امر باعث خواهد شد در این زمینه توان دانشی و تخصصی دستاندرکاران حوزه کسب و کار دارو افزایش یافته و تجربیات بیشتری را در این زمینه کسب کنند.
MBA چیست؟
MBA مخفف Master of Business Administration است که معنی آن، مدیریت راهبردی کسب و کار است. این رشته که هدف اصلی آن آموزش مهارتهای کاربردی مدیریت به افراد علاقهمند است، در مدت کوتاهی توانسته توسعه قابلتوجهی در جهان پیدا کند تا جایی که امروزه MBA پر طرفدارترین و پول سازترین رشته جهان است. افرادی که وارد رشته MBA میشوند اغلب کسانی هستند که در رشتههای غیرمدیریتی چون فنی، مهندسی، پزشکی یا سایر رشتهها فارغالتحصیل شدهاند، ولی چون در سازمان یا کسب و کار خود نقش و میزان تاثیر مدیریت صحیح و علمی را احساس میکنند، دست به دامان رشته MBA شده و با تفکر ارتقای دانش مدیریتی یا راهاندازی کسب و کار شخصی، وارد این رشته میشوند. درواقع کار MBA این است که به شما در هر تخصص و دانشی امکان دهد تا ذهن خود را متوجه خلاها، نیازها، شکافها و کمبودهای بازار کنید و براساس تکنیکها و تاکتیکهایی که بازار و کسب و کار شما میطلبد بهترین راه را برای آغاز یک کسب و کار موفق یا توسعه کسب و کار خود پیدا کنید و سهم خود را از بازار پررقابت افزایش دهید.امروزه MBA یکی از معیارهای رشد کشورهای جهان محسوب میشود، که این موضوع باعث شده این رشته یکی از گرانترین رشتهها در دانشگاههای معتبر جهان شود، تا جایی که در دانشگاههای معتبر دنیا، هزینه تحصیل MBA چندین برابر سایر رشتههاست. درآمد فارغالتحصیلان رشته MBA هم به مراتب بالاتر از دیگر رشتههاست. شاید ذکر این نکته جالب باشد که در دنیا درآمد فارغالتحصیلان MBA بهطور متوسط چندین برابر میانگین درآمد فارغالتحصیلان دیگر رشتههاست.
MBA دارویی چیست؟
MBA دارویی، چنان که در تعریف مدیریت کسب و کار اجرایی آمده یک دوره بهمنظور افزایش توان دانشی و تخصصی دستاندرکاران حوزه کسب و کار دارو است که بهویژه در سطح بنگاهی (بنگاه خرد و کلان دارویی) تعریف شده است. مهارتآموزان در مدت دو سال میتوانند به درجهای از توانمندی برسند که در محل کسب و کار خود بهرهوری بالاتری داشته باشند. ذینفعان این دورهها مدیران سطوح مختلف حوزه دارویی هستند که در این دورهها شرکت میکنند و بر مهارت مدیریتی خود افزوده و اثربخشی را در اولویت خود قرار میدهند.
لزوم ایجاد دوره مدیریت دارویی
دوره MBA دارویی با هدف یکپارچهسازی دانش و تجربه در صنعت داروسازی راهاندازی شده است. پس از گذراندن این دوره افراد میتوانند مهارتهای رهبری خود را توسعه داده و بهطور موثر با تغییراتی که در صنعت دارویی بهوجود آمده، آشنا شوند. همچنین با گذراندن این دورهها مسوولیتپذیری اجتماعی در این افراد ارتقا یافته و یاد میگیرند که چگونه مدیریت عوامل و موانع انسانی موثر بر بهرهوری سازمان مورد نظر را بهطور اثربخش به عهده گیرند.دوره MBA دارویی فرصت مناسبی است که مهارتآموزان میتوانند با مدیران دیگر شاغل در صنعت دارویی ارتباط داشته و درک صحیحی از تفکر استراتژیک داشته باشند. این افراد میتوانند از این مدیریت بهعنوان ابزاری برای مدیریت
اثر بخش در صنعت دارویی بهرهمند شوند. یادگیری سبکهای مختلف مذاکرات در مدیریت برونسپاری و روابط تامینکنندهها، فروشندهها و توزیعکنندهها باعث خواهد شد دانشآموختگان اثربخش عمل کرده و بر کیفیت کار خود بیفزایند.
رسالت مدیریت دارویی
پاملا ویلیامز رئیس دانشکده مدیریت دارویی دانشگاه جان هاپکینز آمریکا در گفتوگو با فرهیختگان درخصوص دورههای MBA دارویی چنین میگوید: با گذراندن دورههای تخصصی MBA دارویی افراد میتوانند مهارتهای خود را در صنعت بهداشت و درمان بالا برند. همچنین با کسب دانش و مهارتهای دارویی در حوزه درمان به اعتبارات خود افزوده و باعث میشود بهعنوان یک مدیر کارآمد در حوزه دارویی با صنعت روبه رشد داروسازی جلو روند.
وی در ادامه افزود: این یک نیاز حیاتی برای مدیران دارویی است که با شیوههای مدیریتی جدید آشنا شده و در این دورهها شرکت کنند. رسالت این دوره این است که مدیران دارویی برجستهای تربیت کند که در طب و مدیریت تخصص ویژهای داشته باشند و در این صورت است که این افراد میتوانند کمک شایانی به سلامت و رفاه جامعه کنند. فارغالتحصیلان این رشته با توانمندیهای مدیریتی در شناسایی و حل مشکلات نظام دارویی و ارتقای خدمات نظام سلامت با مدیریت صحیح منابع مالی میتوانند به فعالیت مشغول شوند. هدف از برگزاری این دورهها افزایش توانمندسازی مدیران در تصمیمگیری و سیاستگذاری نظاممند و مقولههای مرتبط با مدیریت دارو است.
MBA دارویی در دانشگاه آزاد اسلامی
توجه به رشتههای میانرشتهای نیز یکی دیگر از موضوعاتی بود که سالهای اخیر در واحد علوم دارویی دانشگاه آزاد اسلامی با جدیت پیگیری شده است. بهعنوان مثال رشته مدیریت MBA در بازاریابی دارو از آن دسته رشتههایی است که نیاز اصلی صنعت داروسازی ما بهشمار میرود. دکتر سیدمهدی رضایت، رئیس این واحد با پیگیریهای مکرر از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به همراه متخصصان مربوطه سرفصلهای این رشته را تدوین کرده و درخصوص جزئیات این رشته به فرهیختگان میگوید: در این دوره که به مدت دو سال در مقطع کارشناسیارشد است، دانشجویان موظف به گذراندن ۳۲ واحد درسی هستند. از ترم اول مجموعهای از دروس جبرانی و تخصصی ارائه میشود که میتوان به دروسی چون اقتصاد خرد و کلان، مدیریت مالی، آشنایی با سیستمهای اطلاعرسانی پزشکی، آشنایی با صنعت دارو در حوزه علوم دارویی و... اشاره کرد. لازم به ذکر است متقاضیان این رشته از مقاطع مختلف کارشناسی حوزه پزشکی و غیرپزشکی (رشته مدیریت یا اقتصاد) وارد این رشته میشوند. هدف این است که در ابتدا دانشجویان این رشته با چالشهای بزرگ صنعت داروسازی آشنا شده و در ادامه بتوانند راهحلهای خوبی برای پیشرفت صنعت داروسازی و مدیریت کلان داروسازی در سطح کشور و حتی جهانی داشته باشند.
وی در ادامه افزود: خروجی این رشته باید منتهی به ارائه یک مقاله شود بنابراین دانشآموختگان این رشته میتوانند موضوع پایاننامه خود را براساس همکاری با بنگاههای مدیریتی حوزه علوم دارویی انتخاب کنند تا بر مبنای نیاز آنها عمل کرده و راهی برای تضمین آینده شغلی خود بیابند.
دکتر رضایت با اشاره به اینکه این دوره آموزشی از اهمیت ویژهای برخوردار است، یادآور شد: MBA در مدیریت دارو مخصوص توانمند ساختن مدیران حوزه علوم دارویی است. مدیرانی که در بنگاههای کسب و کار دارویی در صنعت حضور دارند برای آشنا شدن با یافتههای جدید و توانمند شدن (از نظر دانشی و درجه علمی) به این دوره MBA وارد شده و در مدت زمان کمتری به درجه علمی بالاتری میرسند که این امر فواید زیادی برای آنها خواهد داشت.
بازار کار رشته مدیریت دارویی
دکتر سیدمهدی رضایت، رئیس واحد علوم دارویی دانشگاه آزاد اسلامی در خصوص بازار کار رشته MBA دارویی چنین میگوید: کشور ما دارای پتانسیلهای فوقالعادهای در عرصه دارویی است. از نظر منابع انسانی و متخصص در منطقه بینظیر و در دنیا کمنظیر هستیم. از نظر سختافزاری تعداد قابلتوجهی کارخانه و سایتهای تولیدی و شرکتهای بازرگانی و خدماتی مربوط به دارو داریم که گاه فراتر از نیاز کشور ظرفیت دارند. همچنین گردش مالی و کسب و کار دارو قابلتوجه است و حمایت دولتی خوبی حاکم هست. گرچه شرایط با قبل انقلاب قابل مقایسه نیست لیکن آنچه اکنون داریم زیبنده مردم ما نیست. به نظر میرسد عمده مشکل ما در مدیریتهای لایههای مختلف سیستم دارویی کشور اعم از بخشهای دولتی و نیمهدولتی است. سیاستهای روزمره و در حال نوسان وقتی همراه با فشارهای ناشی از تحریم میشوند بر شدت نابسامانیهای دارو میافزایند ولی هیچگاه زحمات دلسوزانه و طاقتفرسای دستاندرکاران این بخش را نباید از یاد برد.
دکتر رضایت ادامه یادآور شد: امیدواریم در دولت جدید که دولت تدبیر و امید نامگذاری شده، تحریمها کنار رود و مدیران و متخصصان ما بتوانند بیش از پیش به شکوفایی در حوزه علوم دارویی برسند و از واردات دارویی بینیاز شویم که این امر علاوه بر دانش و تخصص به مدیریتی هوشمندانه نیاز دارد. تربیت افراد در حوزه MBA دارویی فرصت مناسبی برای پرورش مدیران برتر در حوزه علوم دارویی کشور است. این افراد میتوانند در بنگاههای کسب و کار دارویی، بخش مدیریت دارویی بیمارستانها یا بهعنوان هیاتعلمی در دانشگاههای سراسر کشور مشغول فعالیت شوند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: خوشبختانه واحد علوم دارویی دانشگاه آزاد اسلامی توانسته امکانات بسیار خوبی را برای دانشجویان این رشته فراهم آورد و با انتخاب استادان برجسته آینده خوبی را برای دانشجویان این رشته رقم زند.