aohm
New member
كاربرد بيوتكنولوژي* در پزشكي* به* وسعت*علم* پزشكي* بوده* و حتي* اين* علم* با سرعت* روزافزون* بر وسعت* و دامنه* علم*پزشكي* مي*افزايد.
از مهمترين* كاربردهاي* بيوتك* در پزشكي* مي*توان* به* موارد زير اشاره* كرد:
• تأثير دگرگون* كننده در امر پيشگيري* ازبيماريهاي* ميكروبي*، بيماري*هاي* ژنتيكي*، بيماريهاي* تغذيه*اي* و متابوليسمي* و بيماريهاي* روحي *رواني* و...
• تأثير دگرگون كننده در امر درمان* بيماريهاي* عفوني*، ژنتيكي*، سوءتغذيه* و متابوليسم* و نازائي*
• تأثير دگرگون* كننده در پزشكي* قانوني
• تأثير دگرگون* كننده در پزشكي* زيبائي*
عناوين* مطرح* در بيوتكنولوژي* پزشكي* كه* هركدام* نياز به* توصيف* كامل* دارند عمدتاً عبارتند از: ژن*درماني*، واكسنهاي *نوتركيب*، DNA واكسنها، بيوانفورماتيك*، ژنوميكس*، پروتئوميكس*، بيومدسين* و بيوفارماسوتيكال* امروزه* پيشرفت*هاي* پزشكي* به* مدد بيوتكنولوژي* درحال* سرعت* گرفتن* مي*باشد. پزشكي* سنتي* بتدريج* جاي* خود را به*پزشكي* مولكولي* خواهد داد. درآينده* نه* چندان* دور مكانيسم* هيچ* نوعي از بيماري ها *ناشناخته* نخواهد ماند. پزشكي* سنتي* عمدتاً بدنبال* علائم* و نشانه*هاي بيماريها بوده* و از روي*آن* به* استنتاج* وجود بيماري* و عامل* بيماري*زا مي*پرداخت* و در مواردي* بدليل* ناشناخته* بودن* عوامل* بيماريها، مكانيسم*ها و سيستم*هاي* كنترلي* آنها مبارزه*تنها برعليه* علائم* و نشانه*ها صورت* مي*گرفت*.
امروزه* بكمك* بيوتكنولوژي*، علم* پزشكي* درحال*شناخت* ريشه*اي*ترين* بخش* از حيات* و مظاهر آن* مي*باشد. با كشف* كامل* توالي*ژنوم* انسان* در سال* 2001 هم*اكنون* دانشمندان* بيوتكنولوژيست* بدنبال* شناسائي*ژنهاي* مسئول* صفتهاي* مختلف* و نيز ژنهاي* مسئول* نقائص* گوناگون* انساني*مي*باشند. تا به*حال* ژنهاي* مسئول* ايجاد بيماريهاي* بسياري* شامل* سرطانها، بيماريهاي* قلبي* عروقي*، تنفسي*، رواني* و... شناسائي* شده*اند.
با شناسائي* تك*تك* اين* ژنها و سپس* شناسائي* پروتئينهاي* حاصله* از اين* ژنها داروهاي* كاملاً انتخابي* و مؤثر براي* مقابله* با يك* بيماري* ساخته* مي*شوند اين* مبارزه* در سطح*پروتئين* و فنوتيپ* است* راه* ديگر مبارزه* استفاده* از ژن*درماني* است*.
بيماريهاي* ژنتيكي* بسياري* درحال* حاضر بعنوان* كانديد براي* ژن*درماني* درنظر گرفته* شده*اند. تقريباً هركدام* از ما تعدادي* ژن* ناقص* دربدن* خود داريم* كه* برخي* از آنها خصوصيات* خود را در فنوتيب* ما آشكار نكرده*اند و برخي* ديگر كم* يا زياد خصوصيات* خود را در فنوتيپ* ما آشكار نموده*اند تقريباً از هر 10 نفر يكنفر داراي* اختلالات* ژنتيكي* تظاهر يافته* مي*باشد. تقريباً 5%مراجعه* كودكان* به* بيمارستانها بخاطر نقص* در يك* تك*ژن* مي*باشد.
بيماريهائي* مانند سيستيك* فيبروزيس*، دسيتروفي*عضلاني* دوشن*، بيماري* سيستم* عصبي* هانتينگتون*، تالاسمي*، هموفيلي*، كم*خوني*داسي* شكل*، فنيل* كتونوري* و... جزو كانديداهاي* ژن* درماني* هستند.
بيشتر توجه* در ژن* درماني* متوجه* بيماريهاي*ژنتيكي* - متابوليكي* است* كه* نقص* يك* ژن* باعث* عدم* سنتز يا سنتز ناقص* يك* پروتئين* و عدم* انجام* يك* فرآيند شيميائي* مي*شود. فرآيند ژن* درماني* مي*تواند بر روي* سلولهاي *سوماتيك* بدن* صورت* گيرد و يا بر روي* سلولهاي* زايا صورت* گيرد كه* در اينصورت *صفت* اصلاح* شده* به* نسل* بعد نيز منتقل* مي*شود.
درفرآيند ژن* درماني* معمولاً از قطعات* ژن* سالم* ساختگي* بهره* گرفته* مي*شود. تكنولوژي* ديگري* كه* استفاده* مي*شود آنتي*سنس* است* كه* در آن* از قطعات* اسيدهاي* نوكلئيك* DNA و RNA يا تركيبات* آنالوگ* آنها استفاده* مي*شود و بدين*ترتيب* اتصال* احتمالي* اين* قطعات* به* محل* موردنظر مانع*بيان* يك* ژن* ناقص* و يا توليد يك* پروتئين* مضر مي*گردد.
واكسنهاي*نوتركيب*
مي*توان* گفت* كه* در توليد همه*گونه* ازواكسنها از تكنيكهاي* بيوتكنولوژي* بهره*گرفته* شده* و مي*شود. ليكن* اوج* توانمنديهاي* بيوتكنولوژي* نوين* را مي*توان* در واكسنهاي* نوتركيب* نسل* چهارم* (ونيز
DNA واكسنها) مشاهده* كرد.تابحال* براي* توليد واكسنها از ميكروارگانيسم*هاي* ضعيف* شده* يا كشته* شده* يااجزاء آنها كه* بصورت* طبيعي* از آنها استخراج* مي*شدند استفاده* مي*شد و اين* امردر موارد قابل* توجهي* باعث* ايجاد عوارض* جانبي* در افراد مي*گرديد. ليكن* با توسعه* تكنيكهاي DNA * نوتركيب*، واكسنهاي* نسل* چهارم* توليد شدند كه* در آن*ها تنها از جزء مؤثر در ايجاد ايمني* (جزء ايمونوژن*) ميكروارگانيسم*ها استفاده* مي*شود.نمونه* آن* واكسن* ساب*يونيتي* مؤثر در برابر هپاتيت* B مي*باشد.
فرآيند توليد يك* واكسن* نوتركيب* بسيار طولاني*و پيچيده* مي*باشد. در ابتدا بيوتكنولوژيستها بايد ايمونوژن*ترين* جزءميكروارگانيسم*ها را كه* معمولاً پروتئينها يا گليكوپرتئينهاي* غشائي* هستند طبق *فرآيندهاي* بسيار طولاني* و پيچيده* شناسائي* كنند و پس* از آن* با شناسائي* محل* وتوالي* ژن* آن* در ژنوم* ميكروارگانيسم* اقدام* به* تكثير آن* بخش* كرده* و قطعات*تكثير شده* را درون* پلاسميدهاي* ويژه* كلونينگ* قرار دهند و سپس* اقدام* به*انتقال* پلاسميدهاي* نوتركيب* به* سلول* ميزبان* مناسب* براي* توليد آن* پروتئين* بنمايند. درصورت* موفقيت* در توليد اقتصادي* يك* پروتئين*كانديد براي* واكسن* يك* بانك* سلولي* و يك* بانك* پلاسميد از سلولهاي* نوتركيب*ايجاد شده* و ساختارهاي* پلاسميدي* آنها ايجاد مي*شود كه* براي* مراحل* بعد مورداستفاده* قرار گيرد. براي* تأييد اين* واكسن* از نظر مؤثر بودن*،كارآئي* و بي*ضرر بودن* براي* انسان* (يا دام*) (Clinical Trials) مراحل* زيادي* بايد طي *شود كه* چندين* سال* بطول* مي*كشد. براي* توليد صنعتي* و تجاري* يك* واكسن* نيازبه* سرمايه*گذاري* فراواني* مي*باشد. بخشي* از اين* سرمايه*گذاري* بايد براي* ايجاد يك* محيط* كاملاً استاندارد مطابق* با شرايط*GMP (Good Manufacturing Practice) و تسهيلات* و تأسيسات *استاندارد مطابق* با GMP و افراد كاملاً متخصص* وآموزش* ديده* و ايجاد يك* سيستم* با ثبات* حفظ* كيفيت* گردد.
بيومدسين *يا بيوفارماسوتيكال
بسياري* از بيماريهاي* رايج* انساني* بدليل*نقص* ژنتيكي* در توليد يك* پروتئين* فانكشنال* در سلولهاي* بدن* مي*باشد. اين*بيماري*ها كه* شيوع* زيادي* در جوامع* انساني* دارند اغلب* داراي* آثار اقتصادي* -اجتماعي* بيشتري* نسبت* به* ساير بيماريها هستند. بعنوان* مثال* بيماريهائي* مانندهموفيلي*، تالاسمي*، كم*خوني*ها، انواع* نقص*هاي* سيستم* ايمني*، اختلالات* رشد وديابت* و...
باپيشرفتهاي* اخير در زمينه* علوم* زيستي* بيوتكنولوژيستها قادر شده*اند تا باشناسائي* اين* اختلالات* و ژن*هاي* مربوطه* به* توليد پروتئينهايي* بپردازند كه*بدن* اين* بيماران* قادر به* توليد آنها نيست* يا ميزان* توليد آنها كافي* نيست*. از جمله* اين* پروتئينها مي*توان* به* انواع* فاكتورهاي* خوني*، اريتروپوئيتين*،انواع* اينترلوكين*ها، انواع* هورمونها مانند انسولين* و هورمون* رشد اشاره* كرد كه *درحال* حاضر در كارخانه*هاي* بيوتكنولوژي در مقياس* صنعتي* درحال* توليد هستند. توليداين* پروتئينها هرچند كه* هزينه* بري* زيادي* را بهمراه* دارد اما باعث* كاهش*چشمگير مرگ*ومير ناشي* از اختلالات* ژنتيكي* شده* است*. بازار توليد اين* مواد درحال* حاضر بالغ* برميلياردها دلار است* و داراي* رشد روزافزوني* نيز مي*باشد. درحاليكه* رشد سالانه*صنعت* دارو 3% مي*باشد، رشد سالانه* صنعت* داروهاي* بيوتكنولوژي* 25% مي*باشد.
ژنوميكس*
پروژه* ژنوم* انساني* بزرگترين* وباارزش*ترين* پروژه* در علوم*زيستي* بوده* است* كه* تابحال* اجرا شده* است و در حقيقات* منشاء پديد آمدن* علم* ژنوميكس* نيز محسوب* مي*شود. پروژه* ژنوم* انساني* باهدف* تعيين* توالي*ژنوم* (محتواي* ژنتيكي*) انسان* در سال* 1996 شروع* شده* و درسال* 2001 با اتمام *نسخه* اوليه* به* اوج* خود رسيد. با كامل* شدن* پروژه* ژنوم* انسان* دانشمندان* به* محل* دقيق* ژنهاي* انسان* پي*خواهند برد و با شناسائي* ژنوتيب* مربوط* به*تمام* جنبه*هاي* فنوتيپ* انسان* به* كليد اصلي* صفات* انساني* دست* پيدا خواهندكرد. شناسائي* اين* ژنها دانشمندان* را قادر خواهد ساخت* كه* به* رفع* تمام* نقائص *ژنتيكي* انسانها بپردازند و نيز منشاء تمام* حالات* جسمي* و روحي* و رفتاري* انسان* را شناسائي* كرده* و در دست* خود بگيرند. هم*اكنون* ژنهاي* جديدي* براي* اختلالات* جسمي* و حتي* رواني* مانند بيماريهاي* قلبي* و عروقي*، اسيكزوفرني* و... شناسائي* شده*است* و پيمودن* اين* راه* با سرعت* هرچه* تمام* ادامه* دارد. اينك* قدمهاي* زيادي *به* انتهاي* اين* مرحله* سرنوشت*ساز از تاريخ* بشر باقي* نمانده* است* و همگي *دانشمندان* منتظر به*ثمر رسيدن* دستاوردهاي* اين* پروژه* در آينده* بسيار نزديك *مي*باشند. يكي* از ابزارها و شاخه*هاي* بيوتكنولوژي* كه*اخيراً به* شكوفائي* رسيده* است* بيوانفورماتيك* مي*باشد كه* كار تجزيه* و تحليل*داده*هاي* بدست* آمده* از (Human Genome Project) HGP و... را انجام* داده* وآنها را تبديل* به* اطلاعات* باارزش* و قابل* استفاده* براي* دانشمندان* مختلف*مي*نمايد.
پروتئوميكس*
دنياي* پروتئوميكس* دنياي* بي*انتهائي* است*كه* ما هم *اكنون* در روزنه* ورودي* آن* قرار گرفته*ايم*. دانشمندان* بعدازاستخراج* اطلاعات* ژنوم* انساني* به* كاربرد آن* در حوزه* پروتئوميكس* مي*انديشند. در پروتئوميكس* دانشمندان* براساس* اصل* يك* پروتئين* يك* ژن* بدنبال* يافتن* كليه*پروتئين*هاي* توليد شده* در بدن* انسان* و ربط* آن* به* يك* ژن* هستند.
پس*از اتمام* پروژه* پروتئوميكس* كه* حتي* بسيار بزرگتر و طولاني*تر و پرابعادتر ازپروژه* ژنوميكس* خواهد بود مي*توان* گفت* كه* انسان* به* عمده* اطلاعات* حياتي *لازم* در مورد خود دست* يافته* است* و پس* از كاربرد اين* اطلاعات* در طراحي*داروها و فرآيندهاي* مناسب* تقريباً قادر به* مبارزه* با هر بيماري* و هر اختلال*در بدن* خود خواهد بود و حتي* قادر به* پيشگيري* از اكثر آنها خواهد شد. مرحله* بعد از (و حتي* همگام* با) پروتئؤميكس*طراحي* داروهاي* بيولوژيك* مي*باشد كه* دانشمندان* را قادر مي*سازد پروتئينهاي*مزاحم* يا ناقص* را خنثي* كنند يا توليد پروتئينهاي* ضروري* در بدن* را باعث* شوند. بازار پروتئوميكس* برعكس* ژنوميكس* بسيارگسترده*تر و غير متمركز بوده* و هم *اكنون* بسياري* از كشورها حتي* كشورهاي* جهان*سوم* مثل* برزيل* نيز قدم* به* اين* عرصه* گذاشته*اند.
كلونينگ*انسان*
از زماني* كه* دانشمندان* با ابداع* روش*جديد همانندسازي* گوسفندي* بنام* دالي* را خلق* كردند اميدها و نگرانيهاي* زيادي*در جوامع* انساني* بوجود آمد. بيوتكنولوژيستها توانستند با انتقال* محتواي* ژنتيكي*يك* سلول* سوماتيك* به* يك* سلول* تخم* كه* محتواي* ژنتيكي* آن* تخليه* شده* بودبه* توليد موجوداتي* كاملاً مشابه* موجود دالي* دست* يابند. بازار اين* فناوري* درتكثير دام*هايي* با خصوصيات* ويژه* مانند شير زياد يا گوشت* مناسب* بسيار گسترده*است*. با اينحال* كشيده* شدن* اين* بحث* به* همانندسازي* انسان* نگرانيهائي* را دركشورهاي* مختلف* بوجود آمده* است*. موضوع* مرتبط* با اين* امر توليد موجودات* ياارگانهاي* انساني* از سلولهاي* ريشه*اي* جنين* مي*باشد كه* همانند كلونينگ* داراي* مخالفان* و موافقان* خاص* خود مي*باشد.
از مهمترين* كاربردهاي* بيوتك* در پزشكي* مي*توان* به* موارد زير اشاره* كرد:
• تأثير دگرگون* كننده در امر پيشگيري* ازبيماريهاي* ميكروبي*، بيماري*هاي* ژنتيكي*، بيماريهاي* تغذيه*اي* و متابوليسمي* و بيماريهاي* روحي *رواني* و...
• تأثير دگرگون كننده در امر درمان* بيماريهاي* عفوني*، ژنتيكي*، سوءتغذيه* و متابوليسم* و نازائي*
• تأثير دگرگون* كننده در پزشكي* قانوني
• تأثير دگرگون* كننده در پزشكي* زيبائي*
عناوين* مطرح* در بيوتكنولوژي* پزشكي* كه* هركدام* نياز به* توصيف* كامل* دارند عمدتاً عبارتند از: ژن*درماني*، واكسنهاي *نوتركيب*، DNA واكسنها، بيوانفورماتيك*، ژنوميكس*، پروتئوميكس*، بيومدسين* و بيوفارماسوتيكال* امروزه* پيشرفت*هاي* پزشكي* به* مدد بيوتكنولوژي* درحال* سرعت* گرفتن* مي*باشد. پزشكي* سنتي* بتدريج* جاي* خود را به*پزشكي* مولكولي* خواهد داد. درآينده* نه* چندان* دور مكانيسم* هيچ* نوعي از بيماري ها *ناشناخته* نخواهد ماند. پزشكي* سنتي* عمدتاً بدنبال* علائم* و نشانه*هاي بيماريها بوده* و از روي*آن* به* استنتاج* وجود بيماري* و عامل* بيماري*زا مي*پرداخت* و در مواردي* بدليل* ناشناخته* بودن* عوامل* بيماريها، مكانيسم*ها و سيستم*هاي* كنترلي* آنها مبارزه*تنها برعليه* علائم* و نشانه*ها صورت* مي*گرفت*.
امروزه* بكمك* بيوتكنولوژي*، علم* پزشكي* درحال*شناخت* ريشه*اي*ترين* بخش* از حيات* و مظاهر آن* مي*باشد. با كشف* كامل* توالي*ژنوم* انسان* در سال* 2001 هم*اكنون* دانشمندان* بيوتكنولوژيست* بدنبال* شناسائي*ژنهاي* مسئول* صفتهاي* مختلف* و نيز ژنهاي* مسئول* نقائص* گوناگون* انساني*مي*باشند. تا به*حال* ژنهاي* مسئول* ايجاد بيماريهاي* بسياري* شامل* سرطانها، بيماريهاي* قلبي* عروقي*، تنفسي*، رواني* و... شناسائي* شده*اند.
با شناسائي* تك*تك* اين* ژنها و سپس* شناسائي* پروتئينهاي* حاصله* از اين* ژنها داروهاي* كاملاً انتخابي* و مؤثر براي* مقابله* با يك* بيماري* ساخته* مي*شوند اين* مبارزه* در سطح*پروتئين* و فنوتيپ* است* راه* ديگر مبارزه* استفاده* از ژن*درماني* است*.
بيماريهاي* ژنتيكي* بسياري* درحال* حاضر بعنوان* كانديد براي* ژن*درماني* درنظر گرفته* شده*اند. تقريباً هركدام* از ما تعدادي* ژن* ناقص* دربدن* خود داريم* كه* برخي* از آنها خصوصيات* خود را در فنوتيب* ما آشكار نكرده*اند و برخي* ديگر كم* يا زياد خصوصيات* خود را در فنوتيپ* ما آشكار نموده*اند تقريباً از هر 10 نفر يكنفر داراي* اختلالات* ژنتيكي* تظاهر يافته* مي*باشد. تقريباً 5%مراجعه* كودكان* به* بيمارستانها بخاطر نقص* در يك* تك*ژن* مي*باشد.
بيماريهائي* مانند سيستيك* فيبروزيس*، دسيتروفي*عضلاني* دوشن*، بيماري* سيستم* عصبي* هانتينگتون*، تالاسمي*، هموفيلي*، كم*خوني*داسي* شكل*، فنيل* كتونوري* و... جزو كانديداهاي* ژن* درماني* هستند.
بيشتر توجه* در ژن* درماني* متوجه* بيماريهاي*ژنتيكي* - متابوليكي* است* كه* نقص* يك* ژن* باعث* عدم* سنتز يا سنتز ناقص* يك* پروتئين* و عدم* انجام* يك* فرآيند شيميائي* مي*شود. فرآيند ژن* درماني* مي*تواند بر روي* سلولهاي *سوماتيك* بدن* صورت* گيرد و يا بر روي* سلولهاي* زايا صورت* گيرد كه* در اينصورت *صفت* اصلاح* شده* به* نسل* بعد نيز منتقل* مي*شود.
درفرآيند ژن* درماني* معمولاً از قطعات* ژن* سالم* ساختگي* بهره* گرفته* مي*شود. تكنولوژي* ديگري* كه* استفاده* مي*شود آنتي*سنس* است* كه* در آن* از قطعات* اسيدهاي* نوكلئيك* DNA و RNA يا تركيبات* آنالوگ* آنها استفاده* مي*شود و بدين*ترتيب* اتصال* احتمالي* اين* قطعات* به* محل* موردنظر مانع*بيان* يك* ژن* ناقص* و يا توليد يك* پروتئين* مضر مي*گردد.
واكسنهاي*نوتركيب*
مي*توان* گفت* كه* در توليد همه*گونه* ازواكسنها از تكنيكهاي* بيوتكنولوژي* بهره*گرفته* شده* و مي*شود. ليكن* اوج* توانمنديهاي* بيوتكنولوژي* نوين* را مي*توان* در واكسنهاي* نوتركيب* نسل* چهارم* (ونيز
DNA واكسنها) مشاهده* كرد.تابحال* براي* توليد واكسنها از ميكروارگانيسم*هاي* ضعيف* شده* يا كشته* شده* يااجزاء آنها كه* بصورت* طبيعي* از آنها استخراج* مي*شدند استفاده* مي*شد و اين* امردر موارد قابل* توجهي* باعث* ايجاد عوارض* جانبي* در افراد مي*گرديد. ليكن* با توسعه* تكنيكهاي DNA * نوتركيب*، واكسنهاي* نسل* چهارم* توليد شدند كه* در آن*ها تنها از جزء مؤثر در ايجاد ايمني* (جزء ايمونوژن*) ميكروارگانيسم*ها استفاده* مي*شود.نمونه* آن* واكسن* ساب*يونيتي* مؤثر در برابر هپاتيت* B مي*باشد.
فرآيند توليد يك* واكسن* نوتركيب* بسيار طولاني*و پيچيده* مي*باشد. در ابتدا بيوتكنولوژيستها بايد ايمونوژن*ترين* جزءميكروارگانيسم*ها را كه* معمولاً پروتئينها يا گليكوپرتئينهاي* غشائي* هستند طبق *فرآيندهاي* بسيار طولاني* و پيچيده* شناسائي* كنند و پس* از آن* با شناسائي* محل* وتوالي* ژن* آن* در ژنوم* ميكروارگانيسم* اقدام* به* تكثير آن* بخش* كرده* و قطعات*تكثير شده* را درون* پلاسميدهاي* ويژه* كلونينگ* قرار دهند و سپس* اقدام* به*انتقال* پلاسميدهاي* نوتركيب* به* سلول* ميزبان* مناسب* براي* توليد آن* پروتئين* بنمايند. درصورت* موفقيت* در توليد اقتصادي* يك* پروتئين*كانديد براي* واكسن* يك* بانك* سلولي* و يك* بانك* پلاسميد از سلولهاي* نوتركيب*ايجاد شده* و ساختارهاي* پلاسميدي* آنها ايجاد مي*شود كه* براي* مراحل* بعد مورداستفاده* قرار گيرد. براي* تأييد اين* واكسن* از نظر مؤثر بودن*،كارآئي* و بي*ضرر بودن* براي* انسان* (يا دام*) (Clinical Trials) مراحل* زيادي* بايد طي *شود كه* چندين* سال* بطول* مي*كشد. براي* توليد صنعتي* و تجاري* يك* واكسن* نيازبه* سرمايه*گذاري* فراواني* مي*باشد. بخشي* از اين* سرمايه*گذاري* بايد براي* ايجاد يك* محيط* كاملاً استاندارد مطابق* با شرايط*GMP (Good Manufacturing Practice) و تسهيلات* و تأسيسات *استاندارد مطابق* با GMP و افراد كاملاً متخصص* وآموزش* ديده* و ايجاد يك* سيستم* با ثبات* حفظ* كيفيت* گردد.
بيومدسين *يا بيوفارماسوتيكال
بسياري* از بيماريهاي* رايج* انساني* بدليل*نقص* ژنتيكي* در توليد يك* پروتئين* فانكشنال* در سلولهاي* بدن* مي*باشد. اين*بيماري*ها كه* شيوع* زيادي* در جوامع* انساني* دارند اغلب* داراي* آثار اقتصادي* -اجتماعي* بيشتري* نسبت* به* ساير بيماريها هستند. بعنوان* مثال* بيماريهائي* مانندهموفيلي*، تالاسمي*، كم*خوني*ها، انواع* نقص*هاي* سيستم* ايمني*، اختلالات* رشد وديابت* و...
باپيشرفتهاي* اخير در زمينه* علوم* زيستي* بيوتكنولوژيستها قادر شده*اند تا باشناسائي* اين* اختلالات* و ژن*هاي* مربوطه* به* توليد پروتئينهايي* بپردازند كه*بدن* اين* بيماران* قادر به* توليد آنها نيست* يا ميزان* توليد آنها كافي* نيست*. از جمله* اين* پروتئينها مي*توان* به* انواع* فاكتورهاي* خوني*، اريتروپوئيتين*،انواع* اينترلوكين*ها، انواع* هورمونها مانند انسولين* و هورمون* رشد اشاره* كرد كه *درحال* حاضر در كارخانه*هاي* بيوتكنولوژي در مقياس* صنعتي* درحال* توليد هستند. توليداين* پروتئينها هرچند كه* هزينه* بري* زيادي* را بهمراه* دارد اما باعث* كاهش*چشمگير مرگ*ومير ناشي* از اختلالات* ژنتيكي* شده* است*. بازار توليد اين* مواد درحال* حاضر بالغ* برميلياردها دلار است* و داراي* رشد روزافزوني* نيز مي*باشد. درحاليكه* رشد سالانه*صنعت* دارو 3% مي*باشد، رشد سالانه* صنعت* داروهاي* بيوتكنولوژي* 25% مي*باشد.
ژنوميكس*
پروژه* ژنوم* انساني* بزرگترين* وباارزش*ترين* پروژه* در علوم*زيستي* بوده* است* كه* تابحال* اجرا شده* است و در حقيقات* منشاء پديد آمدن* علم* ژنوميكس* نيز محسوب* مي*شود. پروژه* ژنوم* انساني* باهدف* تعيين* توالي*ژنوم* (محتواي* ژنتيكي*) انسان* در سال* 1996 شروع* شده* و درسال* 2001 با اتمام *نسخه* اوليه* به* اوج* خود رسيد. با كامل* شدن* پروژه* ژنوم* انسان* دانشمندان* به* محل* دقيق* ژنهاي* انسان* پي*خواهند برد و با شناسائي* ژنوتيب* مربوط* به*تمام* جنبه*هاي* فنوتيپ* انسان* به* كليد اصلي* صفات* انساني* دست* پيدا خواهندكرد. شناسائي* اين* ژنها دانشمندان* را قادر خواهد ساخت* كه* به* رفع* تمام* نقائص *ژنتيكي* انسانها بپردازند و نيز منشاء تمام* حالات* جسمي* و روحي* و رفتاري* انسان* را شناسائي* كرده* و در دست* خود بگيرند. هم*اكنون* ژنهاي* جديدي* براي* اختلالات* جسمي* و حتي* رواني* مانند بيماريهاي* قلبي* و عروقي*، اسيكزوفرني* و... شناسائي* شده*است* و پيمودن* اين* راه* با سرعت* هرچه* تمام* ادامه* دارد. اينك* قدمهاي* زيادي *به* انتهاي* اين* مرحله* سرنوشت*ساز از تاريخ* بشر باقي* نمانده* است* و همگي *دانشمندان* منتظر به*ثمر رسيدن* دستاوردهاي* اين* پروژه* در آينده* بسيار نزديك *مي*باشند. يكي* از ابزارها و شاخه*هاي* بيوتكنولوژي* كه*اخيراً به* شكوفائي* رسيده* است* بيوانفورماتيك* مي*باشد كه* كار تجزيه* و تحليل*داده*هاي* بدست* آمده* از (Human Genome Project) HGP و... را انجام* داده* وآنها را تبديل* به* اطلاعات* باارزش* و قابل* استفاده* براي* دانشمندان* مختلف*مي*نمايد.
پروتئوميكس*
دنياي* پروتئوميكس* دنياي* بي*انتهائي* است*كه* ما هم *اكنون* در روزنه* ورودي* آن* قرار گرفته*ايم*. دانشمندان* بعدازاستخراج* اطلاعات* ژنوم* انساني* به* كاربرد آن* در حوزه* پروتئوميكس* مي*انديشند. در پروتئوميكس* دانشمندان* براساس* اصل* يك* پروتئين* يك* ژن* بدنبال* يافتن* كليه*پروتئين*هاي* توليد شده* در بدن* انسان* و ربط* آن* به* يك* ژن* هستند.
پس*از اتمام* پروژه* پروتئوميكس* كه* حتي* بسيار بزرگتر و طولاني*تر و پرابعادتر ازپروژه* ژنوميكس* خواهد بود مي*توان* گفت* كه* انسان* به* عمده* اطلاعات* حياتي *لازم* در مورد خود دست* يافته* است* و پس* از كاربرد اين* اطلاعات* در طراحي*داروها و فرآيندهاي* مناسب* تقريباً قادر به* مبارزه* با هر بيماري* و هر اختلال*در بدن* خود خواهد بود و حتي* قادر به* پيشگيري* از اكثر آنها خواهد شد. مرحله* بعد از (و حتي* همگام* با) پروتئؤميكس*طراحي* داروهاي* بيولوژيك* مي*باشد كه* دانشمندان* را قادر مي*سازد پروتئينهاي*مزاحم* يا ناقص* را خنثي* كنند يا توليد پروتئينهاي* ضروري* در بدن* را باعث* شوند. بازار پروتئوميكس* برعكس* ژنوميكس* بسيارگسترده*تر و غير متمركز بوده* و هم *اكنون* بسياري* از كشورها حتي* كشورهاي* جهان*سوم* مثل* برزيل* نيز قدم* به* اين* عرصه* گذاشته*اند.
كلونينگ*انسان*
از زماني* كه* دانشمندان* با ابداع* روش*جديد همانندسازي* گوسفندي* بنام* دالي* را خلق* كردند اميدها و نگرانيهاي* زيادي*در جوامع* انساني* بوجود آمد. بيوتكنولوژيستها توانستند با انتقال* محتواي* ژنتيكي*يك* سلول* سوماتيك* به* يك* سلول* تخم* كه* محتواي* ژنتيكي* آن* تخليه* شده* بودبه* توليد موجوداتي* كاملاً مشابه* موجود دالي* دست* يابند. بازار اين* فناوري* درتكثير دام*هايي* با خصوصيات* ويژه* مانند شير زياد يا گوشت* مناسب* بسيار گسترده*است*. با اينحال* كشيده* شدن* اين* بحث* به* همانندسازي* انسان* نگرانيهائي* را دركشورهاي* مختلف* بوجود آمده* است*. موضوع* مرتبط* با اين* امر توليد موجودات* ياارگانهاي* انساني* از سلولهاي* ريشه*اي* جنين* مي*باشد كه* همانند كلونينگ* داراي* مخالفان* و موافقان* خاص* خود مي*باشد.
آخرین ویرایش: