فلیم فتومتر -- Flame photometer

Daniel Zamiri

New member
دستگاهي است كه جهت اندازه گيري فلزاتی مانند : كلسيم ، سديم ، پتاسيم ، ليتيم و باریم بكار می رود. (در آزمایشگاه تشخیص طبی اکثرا برای اندازه گیری Na , K , Litium کارایی دارد )
فليم فتومتر شبيه اسپكتروفتومتر و يا فتومتر ساده است ، با اين تفاوت كه در فتومتر، لامپ الكتريكی ، و در فلیم فتومتر نور حاصل از شعله بعنوان منبع نور محسوب مي شود . همچنين فتومتر يا اسپكتروفتومتر ، ميزان نور جذب شده توسط محلول را اندازه گيری می نمايد ، در حاليكه فليم فتومتر نور حاصل از سوختن فلز را مستقيماً اندازه گيری می كند .
اساس كار فلیم فتومتر ( فتومتر شعله ای ) :
هنگامی كه نمك های فلزی (metallic salts) در داخل شعله گداخته می شود ، انرژی گرمايی جذب اتم فلزمی شود و سبب می گردد تا يك يا تعداد بيشتری الكترون از اربتيال های خود خارج شوند ، زمانيكه الكترونهای مذكور به سطح الكترونی خود برمی گردند نوری از خود ساطع می نمايند كه مختص آن فلز است بعبارت ديگر طيف نشری هر فلز منحصر بفرد است

در يك فليم فتومتر بطوركلی يك گاز اشتعال پذير ( گاز طبيعی مايع ) با يك عامل اكسيد كننده ( هوای فشرده ) مشتعل گرديده و توليد شعله می نمايند . نمونه رقيق شده از طريق هوای فشرده از انتهای لوله موئينه بصورت پودري ، وارد شعله شده و گداخته مي شود ، نور حاصل از احتراق پس از عبور از فيلتر مخصوص خود به صورت يک تک رنگ از عدسی عبور کرده و به سلول فتوتيوب برخورد مي‌کند . سلول فتوتيوب نور را دريافت کرده و ولتاژي متناسب با شدت آن ايجاد مي كند كه اين ولتاژ پس از تقویت ، بوسیله گالوانومتر قابل اندازه‌گيري است . اساس اندازه‌گيري مقايسه‌اي بوده و عدد خوانده شده مقایسه ای است بین نمونه Blank که مشخص کننده صفر است ، با يک نمونه استاندارد با غلظت معين .
اجزاء دستگاه فتومتر شعله ای ( فلیم فتومتر ) :
1 ) منبع نور ( شعله ) و نبولايزر، شامل بخش مكنده است كه نمونه مورد آزمايش بوسيله آن وارد شعله مي شود .
2 ) فيلتر و عدسيها
3 ) دتكتور ( فتوسل )
4 ) نمايشگر و چاپگر
5 ) كمپرسور هوا
6 ) منبع گاز
البته در بعضی از مدل های این دستگاه قسمت رقیق کننده هم وجود دارد که برای رقیق کردن سرم یا نمونه های در خواستی کارایی دارد و در مدل هایی که قسمت رقیق کننده وجود ندارد باید به صورت دستی نمونه رقیق شده و از ان استفاده کرد...

طرز کار دستگاه
فلیم فتومتر برای انجام آزمایشات نیاز به فعال سازی دارد که اساس آن در همه دستگاها برابر اما نحوه ی فعال سازی تفاوت دارد... اساس کلی برای تست اولا حالت صفر کردن دستگاه است و حالت دوم قسمت کالیبراسیون ...
حالت اول با آب مقطر دیونیزه یا دوبار تقطیر انجام پذیر است که در دستگاه های قدیمی عدد نمایش داده شده به صورت دستی توسط پیچ تنظیم قابل تغییر است اما در دستگاه های جدیدتر این امر توسط دستگاه به صورت پیش فرض انجام پذیر است .
مرحله ی کالیبراسون زمانی است که نمونه ی استاندارد برای کالیبر به دستگاه داده میشود که توسط ان سیستم رنج سنجی شده و استاندارد این نمونه برای
K:5 میلی مول در لیتر پتاسیم و میلی موا در لیتر سدیم Na : 140
میباشد.البته لازم به ذکر است که این کالیبراسیون بعد از قرایت چند تست باید برای جوابگیری بهتر از دستگاه تکرار شود....
چندین عامل می تواند در شدت نور منتشره از محلول آزمایش موثر واقع شود که از آن میان می توان عوامل زیر را نام برد :
1 ) ویسکوزیته ( گرانروی ) : اضافه نمودن موادی که باعث افزایش ویسکوزیته می شوند مانند ساکاروز ، شدت نور نشری را کاهش می دهند . و همچنین در عمل اتم سازی ( Atomization ) ، نیز اثر می گذارند .

2 ) حضور اسیدها : عموماً اسیدها باعث کم شدن شدت نور منتشره می شوند و آنچه که محقق است اثر آنیونی اسید است که در تعادل تفکیک نهایی نمک تبخیر شده ، باعث مزاحمت می شود .

3 ) حضور فلزات دیگر : ظاهراً با قرار دادن یک صافی می توان نتایج قابل قبولی گرفت ، و اثری را که یونهای دیگر ممکن است در تابش شعله داشته باشند ، می توان به این ترتیب حذف کرد . از این رو بدیهی است که محلولهای استانداردی جهت تنظیم دستگاه لازم خواهد بود که وجه تشابهی با محلول مورد آزمایش را داشته باشند .


عوامل مداخله گر سرمی در Na & K
عواملی باعث بروز اشکال در جوابدهی میشود که بعضی از آنها عبارتند از :
1-نمونهی لیز که باعث افزایش پتاسیم میگردد
2- نمونه همرای با ضد اعقاد سیترات سدیم که باعث افزایش سدیم میگردد
3 – نمونه حاوی کدورت یا شیلو میکرون که باعث افزایش کاذب الکترولیت ها می شود
4- نمونه ی سرم کاملا جدا نشده از لخته که باعث کاهش کاذب الکتولیت ها میگردد
5- الوده بودن سمپلر و یا ویال (کاپ) که باعث افزایش کاذب در الکترولیت ها میگردد

تفسیر کلینیکی
معمولا علایم بالینی پس از کم شدن پتاسیم در سرم از حد 2.5 مول در لیتر به وجود می آید که این عوامل شامل ضعف عضلانی – خستگی - افسردگی – تشنگی – پلی اوری و چنانچه این حد از 2 میلی مول در لیتر نیز کمتر شود فلج فلاکسید ایجاد می گردد...کم شدن پتاسیم به مدت طولانی باعث سبب آسیب دیدن دایمی لوله های کلیوی می گردد.
بالابودن پتاسیم معمولا بالاتر از حد 8 میلی مول در لیتر باعث ارست ناگهانی قلب می گردد که در اکثر بیماریهای قلبی بالا بودن پتاسیم را مشاهدا میکنیم...
کاهش سدیم سرم در نتیجه ی زیاد شدن آب بدن به وجود میآید که در این حالت اسمزلالیته سرم نیز کاهش می یابد . در بماریهای تظیر دیابت بی مزه – کم شدن آلدسترون – اسهال و بیماریهای کلیوی کمبود سدیم مشاهده می گردد...
بالا رفتن مقدار سدیم در نتیجه ی کاهش آب بدن می باشد که نوع خفیف آن در سندرم کوشینگ و هیپر آلدوسترونیسم مشاهده می گردد
 
بالا