گیاه زنیان

مجید دیجی · 2014-12-28

راسته: کرفس‌سانان
تیره: چتریان
سرده: Trachyspermum
گونه: T. ammi
نام علمی
Trachyspermum ammi
زنیان ( اجوان، نانخواه ) گیاهی است علفی ، یکساله و بی کرک به ارتفاع ۳۰ تا ۹۰ سانتی متر (کمتر از یک متر ) پر شاخ و برگ ، که به حالت خودرو در نواحی شرقی هند، ایران و مصر می روید.
علاوه و در نواحی مذکور و نقاط مختلف پرورش می یابد. برگهائی با پهنک منقسم به بریدگی های نازک و ظریف و گل ها با گلبرگ هایی به رنگ سفید و کوچک و همچنین مجتمع به صورت چتر مرکب دارد. اشعه چتر آن کوتاه دارای طول نسبتاً مساوی و منتهی به براکته های باریک در محل اتصال به یکدیگر است میوه اش کوچک بیضوی به رنگ قهوه ای مایل به زرد و دارای بوئی شبیه تیمول و دارای طعمی تند و نافذ که به اندازه و شکل کرفس دارویی بوده ، اما طعم آن متفاوت است و بر روی میوه آن ۵ خط طولی نخی شکل ( نازک ) به رنگ روشن تر و دو نوع تار نازک تک سلولی مشاهده می شود به طوریکه بعضی از آنها کوتاه و مخروطی و برخی دیگر دارای یک قسمت متورم در انتها می باشند قسمت مورد استفاده این گیاه میوه ی آن است که زنیان نیز نامیده می شود. در کتب طب سنتی با نامه های انیسون بری و کمون حبشی آورده شده.
این گیاه در بلوچستان با نام هندی آن " اجوان " و همچنین " اسپرکال " می شناسند . توجه شود در برخی مدارک طب سنتی برای گیاه بادیان رومی نیز نام زنیان را می برند که با گیاه زنیان متفاوت می باشد

مجید دیجی · 2014-12-28

زنیان و خواص آن
نویسنده: محمودخسروی
زنیان از جمله گیاهان دارویی مفید است به نظر ناشناخته می آید ولی خواص بسیاری دارد به صورت عرق و خود گیاه هم مصرف می شود. تقریبا خاصیت مهم ان میکرب کشی ان است .

زینیان

زینیان یا زینان که در عربی به" انیسون بری" معروف است، گیاهی است علفی، بوته ای و یک ساله که ارتفاع آن تا 90 سانتی متر می رسد.

برگ ها دارای بریدگی و تقسیمات زیادی هستند؛ به طوری که بسیار ظریف و نازک می باشند.

گل ها کوچک و سفید رنگ و به صورت چتر مرکب بر روی سرشاخه ها قرار دارند. اشعه های چتر گل ها تقریبا مساوی و کوتاه و در محل اتصال به هم دارای براکته هایی می باشند.

قسمت مورد استفاده ی گیاه، میوه های آن است. این میوه ها کوچک، بیضی شکل و به رنگ زرد مایل به قهوه ای بوده و دارای اسانس با بوی نافذ و مشابه آویشن می باشند. بر روی میوه ها پنج خط طولی نازک وجود دارد که روشن تر از رنگ میوه هستند.
===============================

زینیان به صورت خودرو در نواحی شرقی هندوستان، ایران و مصر می روید و در همین نواحی و بسیاری از نقاط با آب و هوای مشابه کشت نیز می شود. مهم ترین مناطق رویش این گیاه در ایران، سیستان و بلوچستان، آذربایجان، اصفهان، خوزستان، فارس، کرمان و خراسان است.
===============================

ترکیبات مهم:

میوه های گیاه حاوی 2 تا 4 درصد اسانس می باشد. مهم ترین اجزای اسانس شامل تیمول به میزان 35 تا 60 درصد، پاراسیمن، کاماترپی نن، آلفا و بتا پی نن، دی پنتن، آلفا ترپی نین و کارواکرول است.

گذشته از ترکیبات اسانس، ترکیبات گلوکوزیدی و ساپونینی نیز در گیاه وجود دارد. گزارش هایی از وجود میزان قابل توجهی کارون در زینیان وجود دارد.

داروشناختی و اثرات مهم:

زینیان
زینیان از قدیم به عنوان ادویه و نگه دارنده ی مواد غذایی مورد استفاده بوده است. همچنین در تهیه پودر کاری، ترشیجات، بیسکویت و مواد خوراکی دیگر به کار می رود.

این گیاه در صابون سازی و عطرسازی کاربرد دارد.

از اسانس آن تحت نام " آجوان اُیل " در هندوستان به عنوان یک ضد میکروب قوی(مشابه تیمول) استفاده می شود.

همچنین از آن به عنوان ضد قارچ پوستی و ضد نزله تنفسی می توان استفاده کرد.

از رایحه این گیاه، که از میوه های آن به دست می آید، در دهان شویه ها و خمیردندان ها استفاده می گردد.

یکی دیگر از کاربردهای زینیان به عنوان ضد کرم و ضد حشره است.

محصولات زینیان به اشکال پودر، دئودرانت، پماد، لوسیون و محلول، در بازار عرضه می شوند.

دانه زینیان می تواند علیه بعضی میکروب ها از جمله سالمونلا تیفوزا، میکروسپوریوم پیوژنز و اشرشیاکلی اثر کند.

از زینیان در طب آیورودا استفاده های زیادی به عمل می آید؛ از جمله به عنوان ضد اسپاسم، درمان امراض ریه، تسکین روماتیسم، ضد سرماخوردگی، ضد سرفه، ضد تب و ضد یبوست.

گیاه زنیان

مجید دیجی

مدیر بخش

مجید دیجی

مدیر بخش